شناخت فولاد اصل از بدل؟ با یک آزمون ساده خیال خود را آسوده کنید! این راهنمای جامع به شما کمک می‌کند.
فولاد این آلیاژ حیاتی نقش محوری در ساخت و ساز صنعت خودروسازی تولید ابزارآلات و طیف گستردهای از صنایع دیگر ایفا میکند.
با این حال در کنار فولادهای با کیفیت و اصیل نمونههای تقلبی و غیراستاندارد نیز در بازار یافت میشوند که میتوانند خسارات جبرانناپذیری به بار آورند.
استفاده از فولاد نامرغوب در ساخت یک پل یا ساختمان میتواند فاجعهآمیز باشد و حتی در مصارف کوچکتر مانند ساخت نرده یا درب نیز فولاد تقلبی طول عمر و استحکام سازه را به شدت کاهش میدهد.
از این رو تشخیص فولاد اصل از تقلبی مهارتی ضروری برای مهندسان پیمانکاران خریداران و همه کسانی است که به نوعی با این ماده ارزشمند سروکار دارند.
در این مقاله ما به بررسی روشهای گوناگون تشخیص فولاد اصل از تقلبی میپردازیم و یک آزمایش ساده و کاربردی را معرفی میکنیم که به شما کمک میکند تا با اطمینان بیشتری خرید کنید.
شناسایی فولاد مرغوب از نمونههای نامرغوب فراتر از یک مهارت ساده ضامن ایمنی و حفظ سرمایه است.
تصور کنید در حال ساخت یک خانه هستید و برای اسکلت فلزی آن از فولاد تقلبی استفاده میکنید.
این کار نه تنها هزینه اولیه را کاهش نمیدهد بلکه در آینده با خطرات جدی مانند فروریزش ساختمان و صرف هزینههای گزاف برای تعمیرات مواجه خواهید شد.
فولاد تقلبی معمولاً از مواد اولیه ارزانقیمت و غیراستاندارد تولید میشود و فاقد خواص مکانیکی لازم برای تحمل بار و فشار است.
این نوع فولاد به سرعت زنگ میزند ترک میخورد و در برابر ضربه و حرارت مقاومت کمتری دارد.
بنابراین تشخیص فولاد اصل از تقلبی نه تنها یک ضرورت فنی بلکه یک مسئولیت اخلاقی نیز محسوب میشود.
روشهای مختلفی برای تشخیص فولاد اصل از تقلبی وجود دارد که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند.
برخی از این روشها نیازمند تجهیزات آزمایشگاهی پیشرفته و تخصص فنی هستند در حالی که برخی دیگر را میتوان به سادگی در محل خرید یا کارگاه انجام داد.
از جمله روشهای رایج میتوان به بررسی ظاهر و سطح فولاد آزمایش با آهنربا آزمایش جرقه آزمایش سختی و آنالیز شیمیایی اشاره کرد.
بررسی ظاهر و سطح فولاد میتواند سرنخهایی در مورد کیفیت آن ارائه دهد.
فولاد اصل معمولاً سطحی صاف و یکنواخت دارد و عاری از هرگونه ترک حفره یا ناخالصی است.
رنگ فولاد نیز میتواند نشاندهنده ترکیب شیمیایی آن باشد.
به عنوان مثال فولادهای کربنی معمولاً رنگ تیرهتری نسبت به فولادهای آلیاژی دارند.
با این حال این روش به تنهایی کافی نیست و باید با روشهای دیگر تکمیل شود.
آزمایش با آهنربا یکی دیگر از روشهای ساده و سریع برای تشخیص فولاد اصل از تقلبی است.
فولادهای کربنی به شدت جذب آهنربا میشوند در حالی که برخی از فولادهای آلیاژی مانند فولادهای زنگ نزن (استنلس استیل) خاصیت مغناطیسی ندارند یا به میزان کمتری جذب آهنربا میشوند.
با این حال باید توجه داشت که برخی از فولادهای تقلبی نیز ممکن است حاوی مقادیری آهن باشند و به آهنربا جذب شوند.
بنابراین این روش نیز نمیتواند به تنهایی ملاک تشخیص قرار گیرد.
آزمایش جرقه یکی دیگر از روشهای کاربردی است که بر اساس نوع و رنگ جرقههای ایجاد شده هنگام سایش فولاد با سنگ سمباده میتوان به ترکیب شیمیایی آن پی برد.
فولادهای کربنی معمولاً جرقههای زرد رنگ و پرشاخ و برگ تولید میکنند در حالی که فولادهای آلیاژی جرقههای کمتری دارند و رنگ آنها ممکن است متفاوت باشد.
این روش نیازمند تجربه و مهارت است و باید توسط افراد متخصص انجام شود.
آزمایش سختی نیز میتواند اطلاعات مفیدی در مورد استحکام و مقاومت فولاد ارائه دهد.
این آزمایش معمولاً با استفاده از دستگاههای سختیسنج انجام میشود و میزان نفوذ یک جسم سخت به سطح فولاد اندازهگیری میشود.
فولادهای با سختی بالا معمولاً مقاومتر و بادوامتر هستند.
آنالیز شیمیایی دقیقترین روش برای تعیین ترکیب شیمیایی فولاد است.
این روش معمولاً با استفاده از دستگاههای طیف سنجی انجام میشود و میزان عناصر مختلف موجود در فولاد با دقت بالایی اندازهگیری میشود.
آنالیز شیمیایی میتواند به طور قطعی اصالت فولاد را تایید کند.
اما در میان این روشها یک آزمایش ساده و در دسترس وجود دارد که میتواند در بسیاری از موارد به تشخیص فولاد اصل از تقلبی کمک کند آزمایش با استفاده از محلول مس سولفات.
این آزمایش بر اساس واکنش شیمیایی بین مس سولفات و آهن انجام میشود.
فولاد اصل به دلیل داشتن آهن در ترکیب خود با محلول مس سولفات واکنش نشان میدهد و یک لایه نازک از مس روی سطح آن رسوب میکند.
این لایه مسی به رنگ صورتی یا نارنجی است و به راحتی قابل مشاهده است.
در مقابل فولاد تقلبی که معمولاً از مواد دیگری مانند چدن یا فولادهای با کیفیت پایینتر ساخته میشود با محلول مس سولفات واکنش نمیدهد یا واکنش بسیار ضعیفی نشان میدهد.
برای انجام این آزمایش ابتدا سطح فولاد را به خوبی تمیز کنید تا عاری از هرگونه چربی زنگ یا آلودگی باشد.
سپس یک قطره از محلول مس سولفات را روی سطح فولاد بریزید و چند دقیقه صبر کنید.
اگر بعد از چند دقیقه یک لایه نازک مسی روی سطح فولاد تشکیل شد این نشاندهنده این است که فولاد اصل است.
اگر هیچ تغییری روی سطح فولاد مشاهده نشد یا فقط یک لکه سیاه رنگ ایجاد شد احتمالاً فولاد تقلبی است.
تهیه محلول مس سولفات نیز بسیار آسان است.
میتوانید این ماده را از فروشگاههای لوازم شیمیایی یا کشاورزی تهیه کنید.
برای تهیه محلول مقدار کمی از مس سولفات را در آب حل کنید تا یک محلول آبی رنگ به دست آید.
غلظت محلول خیلی مهم نیست اما بهتر است از یک محلول نسبتاً غلیظ استفاده کنید تا واکنش سریعتر انجام شود.
باید توجه داشت که این آزمایش نیز قطعی نیست و ممکن است در برخی موارد نتایج نادرستی به دست دهد.
به عنوان مثال اگر سطح فولاد با یک لایه محافظ پوشانده شده باشد محلول مس سولفات نمیتواند با آهن واکنش نشان دهد و نتیجه آزمایش منفی خواهد بود.
همچنین برخی از فولادهای آلیاژی ممکن است واکنش متفاوتی با محلول مس سولفات نشان دهند.
بنابراین بهتر است این آزمایش را به عنوان یک روش کمکی در کنار سایر روشها مورد استفاده قرار دهید.
علاوه بر روشهای ذکر شده توجه به نکات دیگری نیز میتواند در تشخیص فولاد اصل از تقلبی مفید باشد.
خرید از فروشگاههای معتبر و شناخته شده یکی از بهترین راهها برای اطمینان از کیفیت فولاد است.
این فروشگاهها معمولاً فولادهای خود را از تولیدکنندگان معتبر تهیه میکنند و دارای گواهینامههای استاندارد هستند.
بررسی گواهینامههای استاندارد نیز میتواند اطلاعات مفیدی در مورد کیفیت و ترکیب شیمیایی فولاد ارائه دهد.
فولادهای دارای گواهینامههای استاندارد تحت آزمایشهای مختلفی قرار گرفتهاند و مطابق با استانداردهای ملی و بینالمللی تولید شدهاند.
قیمت فولاد نیز میتواند یک شاخص مهم باشد.
فولاد اصل معمولاً قیمت بالاتری نسبت به فولاد تقلبی دارد.
اگر قیمت فولاد به طور غیرمعمولی پایین باشد باید به اصالت آن شک کرد.
در صورت تردید بهتر است از یک متخصص کمک بگیرید.
یک مهندس متالورژی یا یک کارشناس کنترل کیفیت میتواند با استفاده از تجهیزات آزمایشگاهی و دانش فنی خود اصالت فولاد را به طور قطعی تایید کند.
با پیشرفت تکنولوژی و افزایش تقلبها تشخیص فولاد اصل از تقلبی به یک چالش جدی تبدیل شده است.
اما با استفاده از روشهای مناسب و کسب اطلاعات کافی میتوان از خرید فولاد نامرغوب جلوگیری کرد و از ایمنی و طول عمر سازهها و محصولات خود اطمینان حاصل کرد.
آزمایش ساده با محلول مس سولفات تنها یکی از ابزارهایی است که میتواند در این راه به شما کمک کند.
با این حال همواره به یاد داشته باشید که هیچ روشی به تنهایی قطعی نیست و باید از ترکیبی از روشها و اطلاعات برای تشخیص فولاد اصل از تقلبی استفاده کرد.
با دقت و هوشیاری میتوانید از سرمایه خود محافظت کنید و از خطرات ناشی از استفاده از فولاد نامرغوب جلوگیری کنید.