در سپهر پر تلاطم رسانه‌های نوین عرصه‌ای نوظهور رخ نموده که در آن سنت و مدرنیته آیین و تجارت در هم تنیده‌اند.
بستری که تا دیروز صرفاً تریبونی برای بیان عقاید و اشاعه فرهنگ به نظر می‌رسید به صحنه‌ای برای رقابت تبلیغات و کسب منفعت بدل گشته است.
در این میان "تلگرام" به عنوان یکی از پرمخاطب‌ترین شبکه‌های اجتماعی در ایران نقشی بی‌بدیل ایفا می‌کند.
کانال‌های تلگرامی با قابلیت انتشار گسترده و سریع محتوا به ابزاری قدرتمند برای اطلاع‌رسانی آموزش سرگرمی و البته تبلیغات تبدیل شده‌اند.
در این میان پدیده‌ای قابل تأمل به چشم می‌خورد تبلیغات مداحی و روضه‌خوانی در این فضا.
این موضوع از زوایای گوناگون قابل بررسی و تحلیل است.
از یک سو می‌توان آن را به عنوان فرصتی برای گسترش و تعمیق باورهای مذهبی و ارتباط با مخاطبان بیشتر در نظر گرفت.
از سوی دیگر نگرانی‌هایی در خصوص تجاری‌سازی این آیین‌ها تقلیل ارزش‌های معنوی به منافع مادی و استفاده از ابزارهای تبلیغاتی برای جذب مخاطب وجود دارد.
نگاهی به محتوای این تبلیغات تنوع قابل توجهی را نشان می‌دهد.
برخی از این کانال‌ها صرفاً به اطلاع‌رسانی در خصوص زمان و مکان برگزاری مراسم‌ها و سخنرانی‌ها اکتفا می‌کنند.
برخی دیگر اقدام به انتشار گزیده‌ای از مداحی‌ها و روضه‌ها به صورت صوتی و تصویری می‌کنند تا مخاطبان را با سبک و صدای مداح آشنا سازند.
در این میان کانال‌هایی نیز یافت می‌شوند که پا را فراتر گذاشته و با استفاده از تکنیک‌های تبلیغاتی نوین به جذب مخاطب و کسب درآمد می‌پردازند.
استفاده از تصاویر جذاب طراحی‌های گرافیکی حرفه‌ای تیزرهای تبلیغاتی کوتاه و مؤثر و همچنین بهره‌گیری از نظرات و تأییدات چهره‌های مشهور مذهبی از جمله روش‌هایی است که در این کانال‌ها به کار گرفته می‌شود.
برخی از کانال‌ها اقدام به فروش فایل‌های صوتی و تصویری مداحی‌ها و روضه‌ها می‌کنند و برخی دیگر با دریافت هزینه اقدام به معرفی و تبلیغ مداحان و سخنرانان در کانال خود می‌نمایند.
این پدیده پرسش‌های متعددی را در ذهن متبادر می‌سازد.
آیا استفاده از ابزارهای تبلیغاتی برای ترویج آیین‌های مذهبی امری مشروع و پذیرفتنی است؟ آیا تجاری‌سازی مداحی و روضه‌خوانی به ارزش‌های معنوی این آیین‌ها آسیب نمی‌زند؟ آیا این نوع تبلیغات به ایجاد رقابت ناسالم بین مداحان و سخنرانان منجر نمی‌شود؟ آیا مخاطبان فریب این تبلیغات را می‌خورند و با تصورات نادرست اقدام به انتخاب مداح و سخنران می‌کنند؟ برای پاسخ به این پرسش‌ها باید به دقت و با دیدی منتقدانه به این پدیده نگریست.
نمی‌توان به سادگی حکم به جواز یا حرمت این نوع تبلیغات داد.
بلکه باید با در نظر گرفتن شرایط و مقتضیات زمان و با توجه به اهداف و نیات تبلیغ‌کنندگان به ارزیابی این موضوع پرداخت.
به طور کلی می‌توان گفت که استفاده از ابزارهای تبلیغاتی برای اطلاع‌رسانی در خصوص مراسم‌ها و سخنرانی‌های مذهبی و همچنین انتشار گزیده‌ای از مداحی‌ها و روضه‌ها به منظور آشنایی مخاطبان با سبک و صدای مداح امری مذموم نیست.
اما تبلیغاتی که با هدف کسب درآمد و تجاری‌سازی این آیین‌ها صورت می‌گیرد و یا تبلیغاتی که با استفاده از روش‌های فریبنده و گمراه‌کننده سعی در جذب مخاطب دارند می‌تواند مورد انتقاد قرار گیرد.
یکی از مهم‌ترین نگرانی‌ها در این زمینه تقلیل ارزش‌های معنوی به منافع مادی است.
زمانی که مداحی و روضه‌خوانی به ابزاری برای کسب درآمد تبدیل می‌شود ممکن است خلوص نیت و صفای باطن مداح و سخنران تحت‌الشعاع قرار گیرد.
در این صورت ممکن است مداح به جای تمرکز بر محتوا و کیفیت مداحی به فکر جذب مخاطب و کسب درآمد باشد.
این امر می‌تواند به تدریج به افت کیفیت مداحی و روضه‌خوانی و کاهش تأثیرگذاری آن بر مخاطبان منجر شود.
نگرانی دیگر ایجاد رقابت ناسالم بین مداحان و سخنرانان است.
زمانی که تبلیغات نقش مهمی در جذب مخاطب ایفا می‌کند ممکن است مداحان و سخنرانان برای پیشی گرفتن از یکدیگر به استفاده از روش‌های غیراخلاقی و نامناسب روی آورند.
این امر می‌تواند به ایجاد فضای رقابتی مسموم و ناسالم در بین مداحان و سخنرانان منجر شود و به جای ارتقای کیفیت مداحی و روضه‌خوانی به تخریب و تضعیف آن بینجامد.
علاوه بر این مخاطبان نیز باید در برابر این تبلیغات هوشیار باشند.
نباید فریب تصاویر جذاب طراحی‌های گرافیکی حرفه‌ای و تیزرهای تبلیغاتی کوتاه و مؤثر را بخورند.
بلکه باید با تحقیق و بررسی دقیق و با توجه به سوابق و عملکرد مداح و سخنران اقدام به انتخاب نمایند.
نباید صرفاً بر اساس تبلیغات اقدام به انتخاب مداح و سخنران کرد.
باید به این نکته تأکید کرد که استفاده از ابزارهای تبلیغاتی برای ترویج آیین‌های مذهبی امری اجتناب‌ناپذیر است.
که رسانه‌ها نقش مهمی در شکل‌دهی افکار عمومی ایفا می‌کنند نمی‌توان از این ابزارها غافل شد.
اما باید توجه داشت که استفاده از این ابزارها باید با رعایت اصول اخلاقی و با هدف ارتقای کیفیت مداحی و روضه‌خوانی صورت گیرد.
نباید اجازه داد که این ابزارها به ابزاری برای کسب درآمد و تجاری‌سازی این آیین‌ها تبدیل شوند.
باید تلاش کرد تا با آموزش و اطلاع‌رسانی مداحان و سخنرانان را با اصول تبلیغات صحیح و اخلاقی آشنا ساخت.
همچنین باید با نظارت و کنترل دقیق از سوء استفاده از این ابزارها جلوگیری کرد.
باید تلاش کرد تا فضای رقابتی سالم و سازنده‌ای در بین مداحان و سخنرانان ایجاد کرد.
باید به مخاطبان آموزش داد که چگونه در برابر این تبلیغات هوشیار باشند و چگونه با تحقیق و بررسی دقیق اقدام به انتخاب مداح و سخنران کنند.
باید به این نکته توجه داشت که هدف اصلی از مداحی و روضه‌خوانی ترویج معارف اهل بیت (ع) و تعمیق باورهای مذهبی در بین مردم است.
نباید اجازه داد که تبلیغات این هدف اصلی را تحت‌الشعاع قرار دهد.
باید تلاش کرد تا با استفاده از ابزارهای تبلیغاتی مناسب به ترویج هر چه بیشتر این معارف و تعمیق باورهای مذهبی در بین مردم کمک کرد.
این مسیر پر پیچ و خم نیازمند تدبیر آگاهی و تعامل سازنده بین دست‌اندرکاران این حوزه است.
با اتخاذ رویکردی هوشمندانه و مسئولانه می‌توان از ظرفیت‌های این فضا به بهترین نحو بهره‌مند شد و از آسیب‌های احتمالی آن پیشگیری نمود.
امید است با تلاش و همت همگانی شاهد ارتقای سطح کیفی و کمی تبلیغات مذهبی در فضای مجازی باشیم و گامی مؤثر در راستای ترویج فرهنگ غنی اسلام و اهل بیت (ع) برداریم.